De zondagmiddag is voor mij vaak zoeken naar een ontspannende invulling. Wat ga ik doen? Het is een soort van multiplechoicetest. Ofwel ik ga wandelen, ofwel naar de sport luisteren op de radio1, ofwel naar de VF, ofwel in de bank hangen en wat lezen. Meestal laat ik mijn keuze van het weer afhangen. Afgelopen zondagmiddag was het een beetje lenteachtig. Gaan wandelen was eigenlijk de beste optie. Jammer, ik had zaterdag al een kaartje gekocht voor de documentaire: ‘For Sama’ in de VF. Deze documentaire kreeg in meerdere recensies maar liefst vijf sterren, dat is het maximum. IK las dat ‘For Sama’ een heel heftig verhaal is, opgetekend door de Syrische Waad al-Kateab. Het speelt zich af in Aleppo. Eigenlijk is zo’n dergelijke documentaire niet geschikt voor een lenteachtige zondagmiddag. In dit geval is wandelen in het Bossche Broek veel aangenamer en vooral beter voor mijn gemoedstoestand.
Toch zat zaal 5 van de VF bijna vol. Voor aanvang werd er nog wat gekwebbeld. Maar dat verstomde allengs. For Sama neemt je al heel snel mee in de poel des verderf dat Aleppo heet. Het verhaal gaat over een jonge arts en een jonge journalist. Ze worden midden in een nietsontziende burgeroorlog verliefd op elkaar. Terwijl hun stad Aleppo kapot wordt gebombardeerd trouwen ze en krijgen een dochter Sama. De onvoorwaardelijke liefde tussen de journaliste Waad en chirurg Hamza, de onverzettelijkheid en de liefde voor hun dochter Sama maakt ook dat je van hen gaat houden. Maar ook hun ongelooflijke toewijding voor de mensen uit Aleppo die slachtoffer zijn van het alles vernietigend oorlogsgeweld maakte mij week. Al de gruwelijke beelden van de bombardementen op Aleppo zijn om te janken. Dode kinderen, verminkte kinderen, troosteloze ouders, bloedsporen overal en ga zo maar door. Vechten tegen je tranen was zinloos. De beelden zitten nog steeds op mijn netvlies. Ik vind het heel goed dat Waad al-Kateab alles heeft vastgelegd en de wereld hiermee confronteert.
Dinsdagmiddag. Buiten was het grijs en nat. Het weer paste helemaal bij de Holocaustherdenking in Auschwitz en Birkenau. De tv-knop ging aan en ik zag de Poort van de Dood van het vernietingskamp in beeld verschijnen. Enkele overlevenden van dit kamp vertelden hun verhaal, dat ging opnieuw mijn bevattingsvermogen te boven. Toch proefde ik in hun verhaal geen haatgevoelens, ondanks alle emotie. Een van de sprekers was Marian Turski, een fragiele man van 94 jaar oud met nog heldere geest. Hij zei onder meer dat Auschwitz niet uit de lucht is komen vallen. Nee, dat begon al in 1930, stap voor stap opgebouwd door de nazi’s. En dat kan zo maar weer gebeuren, zei hij. Turski kwam met een 11e gebod: ‘wees niet onverschillig’. Dat was zijn boodschap. Net als zondag in de VF was ik opnieuw ontroerd. Ook Waad al-Kateab, nog een jonge vrouw, wil met deze documentaire de wereld de beestachtigheid van de oorlog in haar stad Aleppo laten zien. Het zijn gruwelijkheden die wij 75 jaar later nog steeds (laten) gebeuren. Waarom zijn we zo onverschillig?
